Zamość jest prawdopodobnie najdoskonalszą w skali nie tylko polskiej, ale europejskiej i światowej, realizacją koncepcji „miasta idealnego”, to jest pięknego i mądrze urządzonego, według zasad włoskich renesansowych traktatów urbanistycznych.
Miasto założył w 1580 r. Jan Zamoyski, kanclerz i hetman wielki koronny, wybitny mąż stanu, polityk, protektor uczonych i artystów, prawdziwy człowiek renesansu. Zamość stał się centrum administracyjnym ogromnych dóbr, przekształconych w 1589 r. w niepodzielną ordynację, która znajdowała się w rękach Zamoyskich do r. 1944. W 1594 r. Jan Zamoyski ufundował Akademię Zamojską – trzeci po Krakowie i Wilnie polski uniwersytet (istniała do r. 1784). Autorem planu Zamościa oraz jego najważniejszych budowli (pałacu fundatora, kolegiaty, akademii, wzorcowych domów mieszczan, ratusza, arsenału, bram miejskich i fortyfikacji bastionowych) był nadworny architekt kanclerza Bernardo Morando, Włoch z Padwy.
Fot. Tapeciarnia.pl